Thematisch verlof - ouderschapsverlof

Het betreft een thematisch verlof, dat wil zeggen een specifieke vorm van loopbaanonderbreking die aan de werknemer de mogelijkheid biedt om zijn arbeidsprestaties tijdelijk te schorsen of te verminderen om te zorgen voor zijn kind(eren).

De volgende werknemers hebben recht op ouderschapsverlof:

• de biologische moeder en de wettelijke vader van het kind

• de persoon die het kind heeft erkend waardoor de afstamming langs vaderszijde komt vast te staan

• de echtgenote of de partner van de biologische moeder van het kind die meemoeder is geworden

• de adoptieouders

• de pleegouders die werden aangeduid door de rechtbank, door een door de bevoegde gemeenschap erkende dienst voor pleegzorg of door een gemeenschapsdienst bevoegd inzake jeugdbescherming. Het gaat om ouders die een kind onthalen in hun gezin in het kader van langdurige pleegzorg Langdurige pleegzorg is pleegzorg waarvan bij aanvang duidelijk is dat het kind voor minstens 6 maanden in hetzelfde pleeggezin en bij dezelfde pleegouder(s) zal verblijven.

Beide wettelijke ouders of adoptieouders, kunnen voor hetzelfde kind ouderschapsverlof nemen.

Als de echtgenote of de partner van de moeder van het kind in een lesbisch koppel – als de biologische vader van het kind het niet erkend heeft – bewijst dat ze wordt beschouwd als meemoeder, dan kan zij ook aanspraak maken op ouderschapsverlof.

Wanneer een van de twee ouders van het kind het recht op ouderschapsverlof niet opneemt, dan kan dat recht niet worden overgedragen aan de andere ouder van het kind.

Anciënniteitsvoorwaarde bij de werkgever

De werknemer heeft recht op ouderschapsverlof als hij in de loop van 15 maanden die aan de aanvraag voorafgaan, gedurende 12 maanden (niet noodzakelijk opeenvolgend) door een arbeidsovereenkomst met de werkgever verbonden was.

De periodes die de werknemer als uitzendkracht gewerkt heeft bij zijn werkgever in de hoedanigheid van gebruiker worden meegeteld voor de anciënniteitsvoorwaarde.

Leeftijdsvoorwaarde voor het kind

Om recht te hebben op ouderschapsverlof moet het kind voldoen aan de onderstaande leeftijdsvoorwaarde.

Bij de geboorte van een kind 

Het recht op ouderschapsverlof wordt toegekend zolang het kind de leeftijd van 12 jaar niet heeft bereikt op de ingangsdatum van de gevraagde onderbreking.

Bij de adoptie van een kind

Het recht op ouderschapsverlof wordt toegekend gedurende een periode die loopt vanaf de inschrijving van het kind als lid van het gezin in het bevolkings- of vreemdelingenregister van de gemeente waar de werknemer zijn verblijfplaats heeft en dat, zolang het kind de leeftijd van 12 jaar niet heeft bereikt op de ingangsdatum van de gevraagde onderbreking.

Kinderen met een fysieke of mentale ongeschiktheid

Als het kind een handicap heeft, wordt het recht op ouderschapsverlof toegekend zolang het de leeftijd van 21 jaar niet heeft bereikt op de ingangsdatum van de gevraagde onderbreking.

Bij langdurige pleegzorg bij een pleegouder

Het recht op ouderschapsverlof wordt toegekend zodra het kind is ingeschreven als een gezinslid in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister van de woonplaats voor de werknemer.

Er kan ouderschapsverlof openomen worden zolang het kind niet ouder is dan 12 jaar (of 21 jaar als het gaat om een kind met een handicap) op de ingangsdatum van de gevraagde onderbreking en zolang het kind bij de werknemer is geplaatst.

De werknemer heeft de keuze om dit verlof op één van volgende manieren op te nemen: 

• Elke werknemer (voltijds of deeltijds tewerkgesteld) kan gedurende een periode van vier maanden de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst volledig schorsen. De periode van vier maanden kan naar keuze van de werknemer in verschillende maanden worden opgesplitst.

• Elke voltijds tewerkgestelde werknemer kan gedurende een periode van acht maanden zijn arbeidsprestaties halftijds verderzetten. De periode van acht maanden kan naar keuze van de werknemer worden opgesplitst. Er moet echter rekening gehouden worden met een duur van twee maanden of een veelvoud hiervan bij elke aanvraag.

•  Elke voltijds tewerkgestelde werknemer kan gedurende een periode van twintig maanden zijn arbeidsprestaties met één vijfde verminderen. Deze vermindering van de arbeidsprestaties kan naar keuze van de werknemer worden opgesplitst. Er moet echter rekening gehouden worden met een duur van vijf maanden bij elke aanvraag. 

• Elke voltijds tewerkgestelde werknemer kan gedurende een periode van veertig maanden zijn arbeidsprestaties met één tiende verminderen, mits akkoord van de werkgever. Deze vermindering van de arbeidsprestaties kan worden opgesplitst. Er moet echter rekening worden gehouden met een duur van tien maanden of een veelvoud hiervan bij elke aanvraag. 

Een overstap van de ene regeling naar een andere is mogelijk. Hierbij is het zo dat één maand schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst gelijk is aan twee maanden halftijdse verderzetting van de arbeidsprestaties, aan vijf maanden vermindering van de arbeidsprestaties met één vijfde en aan tien maanden vermindering van de arbeidsprestaties met één tiende. Bij een overstap dient de minimumduur van de verlofperiode telkens te worden gerespecteerd. 

Het ouderschapsverlof is een recht voor elke werknemer die aan de voorwaarden voldoet.

Het akkoord van de werkgever is wel nodig in de volgende 3 gevallen:

• als het ouderschapsverlof wordt aangevraagd in de vorm van een onderbreking met 1/10

• als de flexibilisering in weken van de volledige onderbreking wordt aangevraagd

• als de opsplitsing in maanden van de halftijdse onderbreking wordt aangevraagd

Let op! Geen beslissing van de werkgever wordt beschouwd als een akkoord.

Ja, de werkgever mag de start van het ouderschapsverlof uitstellen als de gevraagde periode

de goede werking van de dienst ernstig verstoort.

Het uitstel moet schriftelijk gebeuren binnen de maand na de schriftelijke kennisgeving en moet grondig gemotiveerd zijn.

De werkgever moet aan de werknemer minstens één week de tijd geven om te reageren op dat voorstel en die termijn moet ook in de motivering staan.

Maar als alle voorwaarden vervuld zijn, zal het ouderschapsverlof ingaan ten laatste 6 maanden na de maand waarin de werkgever gebruik heeft gemaakt van zijn recht op uitstel.

Tijdens het ouderschapsverlof heeft de werknemer recht op een onderbrekingsuitkering. De onderbrekingsuitkering is forfaitair en wordt met andere woorden niet berekend in functie van loon.

In sommige gevallen en onder bepaalde voorwaarden, betaalt de Vlaamse Gemeenschap een aanmoedigingspremie bovenop de uitkering van de RVA.

De werknemer die gebruik wenst te maken van het recht op ouderschapsverlof brengt ten minste 2 maanden en ten hoogste 3 maanden op voorhand zijn werkgever hiervan schriftelijk op de hoogte. Die termijn kan in overleg tussen de werkgever en de werknemer worden ingekort.

De kennisgeving gebeurt door middel van een aangetekend schrijven of via de overhandiging van het voormelde geschrift waarvan het duplicaat voor ontvangst wordt ondertekend door de werkgever.

Sinds juni 2023 kan de werknemer de werkgever rechtstreeks verwittigen via de online toepassing voor de aanvraag bij de RVA. De werkgever moet wel eerst de optie aanvinken in de toepassing.

De werknemer verstrekt uiterlijk op het ogenblik waarop het ouderschapsverlof ingaat, het document of de documenten tot bewijs van de geboorte of adoptie van het kind of van de plaatsing van het kind in het gezin in het kader van langdurige pleegzorg.

Een werknemer met ouderschapsverlof geniet bescherming tegen ontslag. Deze bescherming gaat in op de dag van het akkoord van de werkgever of op de dag van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever. De ontslagbescherming neemt een einde 3 maanden na einde van het ouderschapsverlof.

Deze ontslagbescherming is geen absolute bescherming, in die zin dat er een einde kan worden gesteld aan de arbeidsovereenkomst door dringende of voldoende reden, nl. een reden die losstaat van het ouderschapsverlof. Indien men dat onvoldoende kan aantonen, dan loopt de werkgever het risico dat er een bijkomende forfaitaire schadevergoeding moet betaald worden. Deze schadevergoeding is gelijk aan 6 maanden loon.

Voorzichtigheid bij een ontslag van een werknemer in ouderschapsverlof is steeds geboden. Wij raden u aan om steeds voorafgaandelijk uw licht op te steken bij onze juridische dienst via juridische dienst.payroll@daenens.be.